RK Lideri Küle: Raf fiyatlarına yapılan müdahaleler kırmızı çizgimiz

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Rekabet Kurumu Lideri Birol Küle, Kurumun 2023 yılında yürüttüğü soruşturmalar ve 2024 yılı gayelerine ait değerlendirmede bulundu.

Son periyotta dijital pazar ve yapay zekadaki gelişmeler sonucunda iş yapış biçimlerinde yaşanan değişimlere işaret eden Küle, bu süreçte, eser ve hizmetlerden üretilen yararlar kadar, rekabete ters davranışların da arttığını ve hal değiştirdiğini söyledi.

Küle, Kurum olarak iki mevzuya öncelik verdiklerine dikkati çekerek, “İlk olarak, bilişim teknolojilerine ve insan kaynağımıza yatırım yaptık, dijital bilgiler üzerinde inceleme kapasitemizi artırdık. Böylelikle soruşturma ve yerinde incelemelerimizin sayısında önemli artış sağladık. İkinci olarak, incelemelerimiz için yalnız şikayet gelmesini beklemedik, hangi dallarda aksaklık varsa, gözlemledik, resen müdahalede bulunduk” değerlendirmesinde bulundu.

“Aksaklık sinyali aldığımız pazarlarda dal incelemesi başlatıyoruz”

Düşük ve orta gelirli vatandaşların harcamalarını etkileyen dallarda fiyat katılaşmasını engellemek üzere çok sayıda tedarikçinin yine satış fiyatını tespit ettiğini belirlediklerini aktaran Küle, “Tüketici gereksinimlerini direkt karşılayan bu dallardaki rekabet parametreleri ortasında fiyat rekabeti en temel ögedir. Bu alanda hür fiyatlamanın yolunu açtık” dedi.

Küle, tüketici elektroniği, beyaz eşya, besin ve kozmetik üzere pazarlar başta olmak üzere tedarikçilerin bölge yahut müşteri kısıtlaması ya da internet üzerinden satışları kısıtlamasına ait soruşturmalar yürüttüklerin anımsatırken, bu kapsamda beyaz eşya kesiminde 4 firmaya 628 milyon lira ceza kestiklerini belirtti.

Kurumun yaptırım kararlarına ahenk sağlanmasının, rekabet ortamının tesisi ve caydırıcılık bakımından kritik kıymet taşıdığına dikkati çeken Küle, optik lens ve makine üretimiyle iştigal eden EssilorLuxottica’ya kesilen cezanın bu bakımdan değer taşıdığını söyledi.

Küle, güneş gözlüğü üretimiyle bilinen Essilor ile Luxottica’nın birleşme müracaatına 2018’de kaideli müsaade verildiğini anımsatarak, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bu yıl teşebbüsün o kararın kaidelerine uymadığını, optik lens ve makineleri paket olarak satarak optisyenlerin yalnız kendileriyle çalışmasına yol açtığını tespit ettik. Gerçekleştirdiği bu ihlal için teşebbüse 492 milyon lira ceza kestik. Şirketlerin centilmenlik yahut çalışan ayartmama mutabakatları yoluyla çalışanların fiyatlarını ve yan haklarını sonlandırmalarını da radarımıza aldık. 2023’te 48 teşebbüsü resen incelediğimiz bir soruşturmada, 27 teşebbüs için 252 milyon lira ceza kestik. Bu alanda 35 teşebbüsü kapsayan 3 soruşturmamız ise devam ediyor.”

Küle, e-ticaret alanında yürüttükleri soruşturma yanında, otobüs biletlerinin farklı platformlarda satılabilmesi ile emlak ve araba ilanlarının istenen platforma taşınabilmesine ait kararlar aldıklarını aktardı.

“45 soruşturmada çalışmaya devam ediyoruz”

Bu yıl yürüttükleri soruşturmalara ait de bilgi veren Küle, şu değerlendirmede bulundu:

“Bu yıl 58 soruşturma tamamladık. Bunların ihlal tespit edilen ya da teşebbüslerin ihlali kabul ederek uzlaşmaya vardığı 46’sında 2,3 milyar lira ceza kesildi. Lakin birtakım pazarlarda pazarın rekabete nasıl açılacağına rehberlik etmek, salt ceza kesmekten ya da ihlali durdurmaktan daha kıymetli hale geliyor. Bu bakımdan 6 soruşturmada ortaya çıkarılan rekabet tasalarını gidermek üzere teşebbüslerin sundukları taahhütlerin kâfi olduğu kabul edilerek soruşturma sonlandırıldı. Digitürk’ün alt yayın haklarını öteki yayın kuruluşlarına ayrımcı biçimde sunma uygulamaları, Obiletin bağlama uygulamaları ve çevrim içi reklam kısıtlamaları bu belgelere örnektir. Misal halde ceza ile sonuçlanan soruşturmalarda da odağımız salt cezaya yönelmiyor, teşebbüslerin ihlal olmayan pazar kaidelerine geri dönmeleri için ayrıntılı ahenk süreçleri yürütüyoruz. Sahibinden.com hakkında verilen kararda ceza yanında öngörülen önlemler bunun hoş bir örneğidir.”

Küle, halihazırda 35’i bu yıl içinde açılan, 45 soruşturmada çalışmaya devam ettiklerini söz ederek, “Devam eden incelemelerimiz çoğunlukla besin, beyaz eşya, küçük mesken aletleri, eğitim, inşaat, güç, otomotiv, cümbüş, bilgi teknolojileri, kozmetik ve kimya dallarında ağırlaşmış halde. Geliştirdiğimiz insan kaynağımızla çok daha aktif süreç işletiyor, Kanun’umuza kazandırılan taahhüt ve uzlaşma sistemlerimizle çok daha süratli kararlar alıyoruz. Örneğin, besin, otomotiv, kozmetik üzere bölümlerdeki tekrar satış fiyatının tespitine yönelik açılan soruşturmalarımız, uzlaşma düzeneğinin işletilmesi sayesinde kısa müddette sonlandırıldı” diye konuştu.

“Araştırma merkezi kurmayı hedefliyoruz”

Gelecek periyoda ait amaçlarına yönelik de değerlendirmelerde bulunan Küle, “Geçmişte olduğu üzere yeni periyotta de karteller, raf fiyatlarına ve çalışan fiyatlarına yapılan müdahaleler kırmızı çizgimizdir. Bu cins uygulamaların her vakit üstüne düşeceğiz. Lakin bunun ötesinde, rekabetçi büyümenin ve rekabet ortamının tesisi için tüm paydaşlarımızda rekabet şuuru oluşturmak istiyoruz. Bunun için akademik kuruluşlarla işbirliği yaparak hem tüketicileri, hem işletmeleri bilinçlendirebileceğimiz, onlardan gelen soruları yanıtlayabileceğimiz bilimsel bir araştırma merkezi kurmayı hedefliyoruz. Satış noktalarında tüketicilere sunulan eserlerin yine satış fiyatının tespitini, çalışan ayartmama mutabakatlarını pazara yaygın birer davranış olmaktan çıkarmak, sürdürülebilir bir rekabet ortamı sağlamak istiyoruz” tabirini kullandı.

Küle, hakim durumda olan teşebbüslerin bu durumlarını berbata kullanmalarının, KOBİ’leri ve tüketicileri sömürmelerinin, rakiplerini dışlamalarının önüne geçeceklerini belirterek,, bu kapsamda tüketici odaklı ekonomik büyümeyi, iktisadın her alanında rekabeti güçlendirmeyi ve rekabet hukukunun yeni zorluklara cevap verebilecek uyumlulukta olmasını sağlamanın Kurumun gayeleri ortasında olduğunu belirtti.

Öncelik verecekleri kesimlere ait de bilgi veren Küle, şunları kaydetti:

“Sıfır tolerans siyasetiyle yaklaştığımız tekrar satış fiyatının tespiti uygulamalarının yaygın olduğu süratli tüketim malları perakendeciliği, besin, kimya ve sıhhat, öncelediğimiz dallar ortasındadır. Çalışanların emeklerinin karşılığını alabilecekleri ve hür iş gücü piyasasının tesisi de tekrar ehemmiyet verdiğimiz alanlardandır. Dijital pazarlardaki rekabete karşıt uygulamalar da odağımızda kalacak. Bilhassa rekabeti daha başlamadan bitirmek üzere teknoloji alanında gerçekleştirilen öldürücü devralmalar, radarımızda olmaya devam edecek. Kurumun ağırlaştığı kesimler ve müdahale araçları, tüketici odaklı ekonomik büyümeye dayanak verecek, iktisadın her alanında rekabeti güçlendirmeyi sağlayacak.”