Verem Hakkında Her Şey

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. ErtuÄŸrul Serdar Akın; saÄŸlık görevlileri, alkol bağımlıları, yaÅŸlılar, tutuklu ve hükümlüler, kurumlarda kalan ve çalışan kiÅŸilerin verem hastalığına yakalanma risklerinin yüksek olduÄŸunu kaydetti. 1-7 Ocak Verem SavaÅŸ Haftası kapsamında Medicana Çamlıca Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. ErtuÄŸrul Serdar Akın, verem hastalığı ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi. Akın, ‘Tüberküloz veya halk dilinde verem, Mycrobacterium tuberculosis mikrobunun bulaÅŸması ile oluÅŸan öldürücü bir hastalıktır. SoluduÄŸumuz hava ile akciÄŸerlere giren verem bakterisinin (mikrobunun) yol açtığı bulaşıcı bir hastalıktır. Bağışıklık sistemi hücreleri, savaÅŸmalarına raÄŸmen, mikropların tamamını genellikle öldüremez. Basiller akciÄŸerlerde boÅŸluklar (yaralar) oluÅŸmasına sebep olur. Verem; omurga, kalça kemikleri, lenf düğümleri, beyin zarı, göğüs ve karın boÅŸluÄŸu, böbrek ve üreme sistemlerini de etkiler. Verem mikrobu, aktif verem hastalığı olan bir kiÅŸinin öksürmesi, hapşırması ya da konuÅŸması ile havaya yayılır. Uzun süre Havada Canlı olarak asılı kalabilen mikroplar soluduÄŸumuz zaman önce akciÄŸerlere ve daha sonra kan yolu ve lenf akımıyla vücudun baÅŸka organlarına da gidebilir. Vereme genellikle verem hastası birisi ile uzun süre kapalı bir yerde birlikte bulunmak suretiyle yakalanılır. Ayrıca çok nadir olarak hasta sığırların süt ve bu sütlerden yapılan ürünlerle de bulaÅŸabilir. Verem mikrobu, yemek tabaklarından, bardaklardan ya da diÄŸer nesnelerden baÅŸkalarına bulaÅŸmaz’ dedi.

VEREM NASIL BULAŞIR? Dr. Akın hastalığın bulaşma durumlarıyla ilgili şunları söyledi:

‘Tüberküloz mikrobunun kaynağı, tedavi görmemiÅŸ, aktif akciÄŸer ve gırtlak (larinks) veremi olan hastalardır. Öksürmek, hapşırmak, konuÅŸmak ile mikroplar çevre havaya saçılır. SaÄŸlıklı kiÅŸiler bu mikropları nefesleriyle alır ve enfekte olurlar. Sokakta, dolmuÅŸta, lokantada öksüren birisinden verem mikrobu alma olasılığı çok düşüktür. BulaÅŸma için genellikle verem hastası bir kiÅŸi ile belirli süre birlikte yaÅŸamak gereklidir. En çok hastanın aile bireyleri ve yakın çalışma arkadaÅŸlarına bulaÅŸma olur. Tedavi baÅŸlandıktan sonra bulaÅŸma hızla sona erer. Çatal, kaşık, tabak, bardak, giysi gibi nesnelerle, kan ile cinsel iliÅŸki ile bulaÅŸma olmaz.’

VEREME KÄ°MLER YAKALANABÄ°LÄ°R? Dr. Akın verem hastalığına yakalanma riskinin fazla olan kiÅŸiler hakkında, ‘Toplumda vereme yakalanma riski fazla olan bazı gruplar vardır. Bunlar; saÄŸlık görevlileri, alkol bağımlıları, yaÅŸlılar, tutuklu ve hükümlüler dahil, çeÅŸitli kurumlarda (yurt, huzur evi, ıslah evi, koÄŸuÅŸlar vs) kalan ve çalışan kiÅŸiler. Genel yaÅŸam standartlarının altında, kalabalık ortamlarda yaÅŸayan kiÅŸiler (Vereme yoksul toplumlarda daha sık rastlanmaktadır). HIV virüsü taşıyan ve AIDS olan kiÅŸiler. Bağışıklık sistemi zayıf olan, özellikle uzun süre kortizon kullanan kiÅŸiler. Åžeker hastaları. Ağır böbrek, karaciÄŸer hastalığı gibi durumlar’ ifadelerini kullandı.

MÄ°KROBUN ORTAYA ÇIKMA SÃœRESÄ° NE KADARDIR? Dr. Akın, mikrobun ortaya çıkma süresi ile ilgili olarak, ‘Bu süre çok farklıdır. Mikrobu alan kiÅŸide bazen 1-2 ay bazen birkaç yıl bazen de onlarca yıl sonra hastalık geliÅŸebilir veya hiç geliÅŸmeyebilir’ diye konuÅŸtu.

BCG AÅžISI VEREMDEN KORUR MU? Dr. Akın, ‘BCG aşısı, çocuklardaki kanla yayılan (milier) ve beyin zarını tutan (menenjit) tüberküloz gibi ciddi hastalıkları önler. EriÅŸkin insandaki hastalık için koruyuculuÄŸu konusunda farklı sonuçlar vardır’ dedi.

VEREMİN TANI VE TEDAVİSİ NASIL YAPILIR? Dr. Akın, hastalığın tanı ve tedavi süreciyle ilgili şunları söyledi:

‘Tüberküloz kontrolü, dünyada son on yıldır ‘DoÄŸrudan Gözetimli Tedavi Stratejisi’ (DGTS) ile yürütülmektedir. Bu stratejide tüberküloz kontrol aktivitelerinin sürekliliÄŸini ve bütünlüğünü saÄŸlamak için hükümetin kararlılık içinde olması esastır. Hastalara bakteriyolojik olarak tanı koymayı ve ücretsiz, standart, kısa-süreli rejimlerle tedaviyi esas almaktadır. Tedavide, ilaçların bir görevli tarafından hastalara içirilmesi önerilmektedir (buna doÄŸrudan gözetimli tedavi denilmektedir). Bu stratejide standart bir kayıt, raporlama ve deÄŸerlendirme sisteminin iÅŸletilmesi gereklidir. Türkiye’de ‘verem savaşı’, ‘tüberküloz kontrolü’ karşılığı olarak kullanılmaktadır. Bulaşıcı bir hastalık söz konusu olduÄŸundan, bir program çerçevesinde ve ülke çapında ortak bir yaklaşımla mücadele gereklidir. Tanı, tedavi, tedavinin takibi ve bütün çalışmaların izlenmesi ve koruyucu hizmetler bir bütünlük oluÅŸturmaktadır. Türkiye’de ‘verem’ sözcüğü, hemen daima ‘verem savaşı’ ÅŸeklinde kullanılmaktadır.’

(Ä°HA)