Kayıp Ziyan Fonu’na Ülkelerin Taahhüdü 600 Milyon Dolara Ulaştı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İklim krizinin giderek artan tesirlerinin gelişmekte olan ülkelerde yarattığı hasarı tazmin etmek için oluşturulan Kayıp Ziyan Fonu’na ülkelerin taahhüdü 600 milyon dolara ulaşırken, bu sayı birinci etapta fon için hedeflenen 100 milyar dolar büyüklüğün yüzde 1’ini dahi oluşturmuyor.

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı (UNFCCC) 28. Taraflar Konferansı’nın (COP28) birinci günündeki müzakerelerde taraflar, Kayıp Ziyan Fonu’nun kurularak operasyonel hale getirilmesi ve fonun taban çizgisinin 2030 prestijiyle yıllık en az 100 milyar dolar olması konusunda anlaştı.

Anlaşmaya varılmasını takiben COP28’in mesken sahibi ülkesi Birleşik Arap Emirlikleri fona 100 milyon dolar katkı sağlamayı taahhüt etti.

Almanya fona 100 milyon dolar, İngiltere 50,6 milyon dolar, ABD 17,5 milyon dolar ve Japonya 10 milyon dolar katkı sağlayacağını açıkladı.

COP28’in ikinci gününde İtalya Kayıp Ziyan Fonu’na 109 milyon dolar, Fransa 109 milyon dolar, İspanya 21,8 milyon dolar, Hollanda 16,3 milyon dolar, Kanada 11,8 milyon dolar ve Danimarka 25 milyon dolar taahhüt etti.

Avrupa Birliği ise fona 27,1 milyon dolar katkı sağlayacağını duyurdu.

Böylece, COP28 iklim müzakerelerinde mutabakat sağlanan birinci gündem unsuru olan Kayıp Ziyan Fonu’na ülkelerin taahhüdü 600 milyon doları buldu.

Gelişmekte olan ve en az gelişmiş ülkelerin gereksinimi yıllık 400 milyar dolar

İklim krizinin meydana gelmesinde neredeyse hiç hissesi olmamasına karşın tesirlerinden en fazla etkilenen gelişmekte olan ve en az gelişmiş ülkeler, uzun yıllardır Kayıp Ziyan Fonu’nun kurulması ve iklim krizinin tesirlerinin yol açtığı ziyanlarının tazmin edilmesi için çaba veriyordu.

Fonun operasyonel hale getirilmesi konusunda muahedeye varılması ve ülkelerin taahhütleri değerli bir ilerleme olsa da, açıklanan taahhütler fonun 2030’da ulaşması hedeflenen en az 100 milyar dolarlık büyüklüğe ve bu ülkelerin yıllık yaklaşık 400 milyar dolar olduğu hesaplanan adaptasyon yatırımı gereksinimlerine nazaran hayli düşük kalıyor.

Öte yandan, global emisyonlarda tarihî hissesi en yüksek olan ülke ABD, Kayıp Ziyan Fonu’na sağlamayı taahhüt ettiği 17,5 milyon dolar nedeniyle tenkitlerin odağında yer alıyor.

Afrika, Asya ve Güney Amerika’daki gelişmekte olan ülkeleri kapsayan Global Güney’de 2022’de iklim değişikliğinden kaynaklanan kayıp ve ziyanlar 1,5 trilyon doları buldu. Global Güney ülkeleri iklim değişikliğinin tesirleri nedeniyle Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’nın yüzde 8,3’ünü kaybetti.

Kayıp Ziyan Fonu nasıl çalışacak?

UNFCCC’nin Kayıp ve Ziyan Fonu müzakerelerine ait metnine nazaran, Dünya Bankası dört yıllık bir mühlet için fonun süreksiz konut sahibi olacak.

Fona katkı “gönüllülük aslına dayalı” olarak sağlanacak. Gelişmiş ülkelerden daha fazla katkı beklenirken, gelişmekte olan ülkelerin fona direkt erişimi olacak.

Fon, karar alma sistemi olan 26 üyeli bir heyet tarafından yönetilecek ve denetlenecek.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki COP28 Lideri Sultan Ahmed Al Jaber ile yaptığı görüntü konferans görüşmesinde Kayıp Ziyan Fonu için oluşturulacak 26 üyeli heyette Türkiye’nin de yer alması gerektiğini söylemişti.

Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Memleketler arası Bağlar Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semra Cerit Mazlum, hususa ait değerlendirmesinde, Türkiye’nin Kayıp Ziyan Fonu heyetinin içinde yer almasının odaklanılması gereken bir husus olduğunu belirterek, “Kurulda yer almak, Türkiye’ye Paris Muahedesi’nin kurumlarında karar verecek bir pozisyon sağlar ve hasebiyle iklim müzakerelerinde Türkiye’nin durumunu güçlendirir. Türkiye’nin fona katkı sağlama yahut fondan yararlanmak yerine, bu karar verici yapıda çeşitli iklim kırılganlıkları olan bir ülke olarak tarafsız biçimde vazife alması ülkemiz açısından değerli bir adım olur.” diye konuştu.